Związki koordynacyjne zwane rownież kompleksami lub zespolonymi, są to związki, w których istnieją jony lub atomy centralne ( koordynujace) otoczone przez cząsteczki lub jony zwane ligandami.
Związki koordynujące są pochodnymi prostszych, w których do pewnego atomu lub jonów przyłączają się nowe atomu [jony]
Na przykład dwa związki - chlorek srebra AgCl i amoniak NH3, reagują ze sobą tworząc związek kompleksowy, w którym jest jon diamminosrebrowy.
Tworzenie takiego związku można przedstawić za pomocą takiego równania reakcji:
AgCl + 2 NH3 ------> [Ag(NH3)2]Cl
Taki związek ma możliwość jonizacji w roztworach wodnych na kation kompleksowy oraz anion chlorkowy:
[Ag(NH3)2]Cl -------------> [Ag(NH3)2]+ + Cl-
W kationie kompleksowym tego związki atomem centralnym jest atom srebra, a ligandami zwiazanymi z tym atomem są dwie obojętne cząsteczki amoniaku. Obie te substancje tworzą wewnętrzną sferę kompleksu. Jon chlorkowy bardziej oddalony od kationu kompleksowego znajduje się w zewnętrznej sferze kompleksu.
W związki K2[CdI4] występuje anion kompleksowy. Atomem centralnym w tej cząsteczce jest atom kadmu Cd, do którego przyłączone są ujemnie naładowane atomu jodu I. Atomu jodu tworzą ligand anionu kompleksowego, a wraz z kadmem również wewnętrzną sferę kompleksu. W zewnętrznej sferze kompleksu znajdują się dwa atomy potasu równoważące ładunek cząsteczki.
Cząsteczka ta dysocjuje w roztworach wodnych na anion kompleksowy i kationy potasowe:
K2[CdI4] --------------> 2 * K+ + [CdI4]2+
Jak widać ładunki się równoważą.
Nomenklatura związków kompeksowych
W nazwie jonu wymieniany jest najpierw ligandy, a na końcu nazwę atomu kompleksowego, np. [Co(NH3)6]3+ - jon heksaamminokobaltowy (III) (Znak III oznacza wartościowość kobaltu)
Nazwy ligandów zawsze kończą się na "o":
Cząsteczka wody - akwo
Cząsteczka amoniaku - ammino
Grupa CN - cyjano
Grupa NO2 - azotyno
Grupa NO3 - azotano
Grupa NO - nitrozylo
Grupa NS - tionitrozylo
Grupa CO - karbonylo
Grupa CS - tiokarbonylo
Grupa OH - hydroksy
Grupa SO3 - siarczano
Grupa S2O3 - tiosiarczano
Atomy F - fluoro
Atomy Cl - chloro
Liczbę ligandów określa przedrostek jedno-, dwu-, trój- itd. (wg aktualnych zaleceń nomenklaturowych IUPAC zaleca się stosować przedrostki pochodzenia greckiego, tj. mono-, di-, tri- itd.) Przed grupą umieszczoną w nawiasach stosuje się liczebniki łacińskie bis-, tris-, tetrakis- itd., np. jon dwuchlorobis(etylodwuammino)chromu(III).
W nazwach soli określany jest najpierw anion, np.
Na[Al(OH)4] - czterohydroksyglinian sodu
Mg[Al(OH)4]2 - bis(czterohydroksyglinian) magnezu (lub bis(tetrahydroksyglinian) magnezu)
[CoCl2(NH3)4]Cl - chlorek dwuchloroczteroammionokobaltu(III)
K3[Fe(CN)6] - sześćiocyjanożelazian(III) potasu
K[Co(CN)(CO)2NO] - cyjanodwukarbonylonitrozylokobaltan(II) potasu
[Pt(NH3)6]Cl4 - chlorek sześcioammionoplatyny(IV) |
